پارافرایز یا بازنویسی متن مقاله یا پایان نامه چیست

پارافریز یا بازنویسی علمی یعنی «بیان دوباره‌ی یک مفهوم یا محتوای علمی با واژگان، ساختار و سبک نگارشی تازه، بدون ایجاد تغییر در معنای اصلی آن».

🔹 به‌عبارت دیگر، نویسنده هنگام پارافریز، محتوای موجود را به زبان خودش بازنویسی می‌کند تا از حالت کپی مستقیم (نقل عین عبارت) خارج شود اما همچنان ایده، استدلال یا داده‌ی اصلی را دقیق حفظ کند.

توضیح علمی:

پارافریز یکی از عوامل کلیدی در نگارش دانشگاهی و پژوهشی است زیرا:

1. استاندارد اخلاق پژوهش را حفظ می‌کند — چون با وجود استفاده از دانش دیگران، جمله‌ها متعلق به نویسنده‌ی جدید است و حالت سرقت علمی پیدا نمی‌کند.
2. سطح تحلیل و درک عمیق نویسنده را نشان می‌دهد — فقط کسی می‌تواند درست پارافریز کند که مفهوم متن اصلی را کاملاً فهمیده باشد.
3. متن علمی را یکنواخت، منسجم و بومی می‌کند — وقتی چند منبع مختلف پارافریز می‌شوند، متن به‌صورت یکدست و طبیعی درمی‌آید.
4. باعث کاهش درصد مشابهت در سامانه‌های تشخیص سرقت علمی مانند Turnitin و iThenticate می‌شود.

🔷 تفاوت خلاصه‌نویسی و پارافریز:

• در خلاصه‌نویسی، حجم متن کم می‌شود و جزئیات حذف می‌گردد.
• در پارافریز، تمام اطلاعات اصلی حفظ می‌شود ولی نحوه‌ی بیان و چینش جملات تغییر می‌کند.

🔹 هدف پارافریز:

1. حفظ معنا با تغییر بیان: محتوا همان است ولی کلمات و جمله‌ها متفاوت‌اند.
2. افزایش اصالت علمی متن: برای آن‌که نوشته شخصی و بومی جلوه کند.
3. رعایت اصول امانت علمی: از اندیشۀ دیگری استفاده می‌شود، نه از جملات او.
4. کاهش شباهت نرم‌افزاری در سامانه‌های تشخیص مشابهت (مثل iThenticate و Turnitin).

🔹 انواع پارافریز:

1. واژگانی (Lexical): جایگزینی کلمات با مترادف‌ها (مثلاً “ارزیابی” به‌جای “سنجش”).
2. ساختاری (Syntactic): تغییر ساختار جمله، مانند تبدیل معلوم به مجهول یا برعکس.
3. مفهومی (Semantic): بازآفرینی کامل جمله با تأکید بر معنا و نه شکل ظاهری آن.
4. ترکیبی: استفاده هم‌زمان از چند روش فوق در یک جمله یا پاراگراف.

🔹 مثال ساده:

اصل جمله:

«مطالعه نشان داد که خواب ناکافی عملکرد شناختی را کاهش می‌دهد.»

پارافریز علمی:

«یافته‌ها حاکی از آن است که کمبود خواب موجب افت کارکردهای ذهنی می‌شود.»

🔹 نکته مهم:

در پارافریز علمی، ارجاع (Reference) باید حفظ شود، زیرا ایده از نویسندهٔ اصلی است، هرچند جمله با واژه‌های شما بازنویسی شده باشد